środa, 31 grudnia 2014

2014 żegnam z ulgą...

Rok 2014 był... dziwny. Potraktuj, Czytelniku, to niezbyt elokwentne określenie jako nie mój brak pomysłu, a apatię. Nie działo się zbyt wiele w ciągu tych 365 dni, zdarzały się jednak pojedyncze momenty kiedy czas przyspieszał, a ja poddana rytmowi gubiłam wszystko po drodze. Choć bardzo bym chciała, to infantylne w mojej głowie określenie kończącego się roku nie jest nacechowane pozytywnie. Na własne życzenie rozpoczęłam go samotnie wsłuchując się w wystrzały petard, okrzyki i inne nieartykułowane dźwięki, a następnie zeszłam na ziemię i wciągnęłam się w wir codzienności. Nie do końca mogę powiedzieć, że nie oczekiwałam niczego, że byłam obojętna. Bo co prawda tak nie było. Nigdy nie jest. W 2014 roku pogrzebałam wiele nadziei, chowałam się nie wiadomo przed czym i uciekałam pod koc z kubkiem herbaty, bo tak było dla mnie wygodnie. W końcówkach roku często wspominam poprzednie noce sylwestrowe, te pozornie magiczne przełomy dat. Niektóre z sentymentu sprawiają, że się uśmiecham, z drugiej jednak strony wiem, że trzeba iść dalej i pewne rzeczy zostawić za sobą. I nigdy nie wracać. 

Często rozkazuję sobie dorosnąć. Nie zawsze jednak ma to sens, bo gdyby mnie spytać jak się czuję, mogłabym odpowiedzieć, że czuję się staro. Nie jestem jednak zbyt mądra, jak to zwykle bywa w przypadku osób starszych, doświadczonych. Czytanie mądrych książek jednak nie zrobi ze mnie osoby inteligentnej. Choć ten 2014 nie był najwspanialszy, to z ręką na sercu mogę powiedzieć spełniłam parę swoich osobistych zachcianek, a okres wakacyjny należał do tych najczęściej i najmilej wspominanych. Był taki czas, który stał pod znakiem wyjazdów. Na żywo zobaczyłam dwie skrajnie różne, choć obie ulubione grupy, a mówię tu o koncercie Linkin Park i meczu Realu Madryt. Takie małe rzeczy ukształtowały ten rok i choć mam wrażenie, że personalnie zawiodłam, to wyjazdy te i masa ludzi, którzy stworzyli jedną noc na sto w Krakowie sprawiają, że się uśmiecham. Zyskałam tym sposobem parę osób, które zagoniłam na karaoke, i których ujęłam na zdjęciach przechowywanych teraz skrzętnie w ulubionym albumie. A w przyszłym roku jedna przygoda się skończy, następna się zacznie...

Jeśli chodzi o Ja subiektywnie, przyspieszyłam. Nawiązałam dwie pierwsze współprace, poszerzyłam horyzonty i ewoluowałam, z czego teraz jestem dumna. Od jutra początek maja stanie się bardziej rzeczywisty niż był do tej pory, a ja poczuję na karku oddech potwora zwanego maturą. Już teraz wiem, że początek roku nie będzie obfitował w niezliczoną ilość nowych postów, bo żeby zrobić coś dobrze, trzeba się na tym w pełni skupić, a ja, jak podejrzewasz, za punkt honoru wzięłam sobie zdanie majowych egzaminów, i to jak najlepiej. W 2015 roku życzę i Wam, i sobie dużo uśmiechu, możliwie najmniej rozczarowań, fantastycznych wspomnień, które będziemy jeszcze długo ze sobą nosili i realizacji planów, nawet tych najśmielszych. Minione dwanaście miesięcy pomogło mi zebrać się w sobie i ustalić czego naprawdę chcę od życia i choć były wzloty, były upadki, to teraz jestem wreszcie pewna przynajmniej nadchodzącego roku. Całkiem niedawno punkt zaczepienia znalazłam w prozie i poezji Schulza i Bukowskiego, więc chciałabym, przynajmniej dla siebie, żeby cytat ten nie definiował nadchodzącego roku, a dał motywację i siłę do działania.

To jest naj­większe nie­szczęście - nie wyżyć życia. 
Bruno Schulz - listy

Do zobaczenia w przyszłym roku,
Izabela

poniedziałek, 29 grudnia 2014

"Miasto niebiańskiego ognia" Cassandra Clare

Miasto niebiańskiego ognia to szósta i już ostatnia część serii Dary Anioła autorstwa Cassardry Clare. Przygodę z jej książkami rozpoczęłam w 2009 roku, więc jak łatwo obliczyć, ponad pięć lat temu. Może będę do bólu sentymentalna, ale Jace, Clary i reszta moich ukochanych bohaterów przez ten czas sprawiała, że się śmiałam i płakałam, łamali oni moje serce po to, by zaraz je skleić, a potem złamać ponownie. Clare zafundowała mnie i rzeszy swoich fanów porządny roller coaster emocji, a w dodatku z ciekawą historią i lekkim piórem, kupiła nas całkowicie. Moja pierwsza jej książka, czyli Miasto kości, pojawiła się na moim regale zaraz po premierze i kusiła tajemniczą okładką. Blondwłosy chłopak zerkając na mnie ukradkiem sprawił, że bardzo szybko sięgnęłam po książkę, o której nie wiedziałam jednak nic konkretnego. Zdawkowy blurb mówiący o półaniołach, wampirach i trudnej miłości zachwycił mnie oczywiście całkowicie i już po chwili moje ledwo trzynastoletnie oczy chłonęły słowa Cassandry Clare jedno po drugim. Wpadłam bez reszty w tą historię, która na moje szczęście nie okazała się drugim Zmierzchem, a czymś o parę stopni ambitniejszym. Pozwoliłam zatem by zakończenie Miasta kości rozbiło mnie emocjonalnie i cierpiałam tak, jak tylko trzynastolatka cierpieć może. Ze zniecierpliwieniem wyczekiwałam kolejnego tomu i tak mi już zostało, że ani się obejrzałam, a trzymałam w ręce już szóstą część historii o Nocnych Łowcach. 

Miasto niebiańskiego ognia podejmuje zdarzenia z piątego tomu serii, Miasta zagubionych dusz. Jace i spółka mają za zadanie powstrzymać demonicznego brata Clary, Sebastiana, przed zniszczeniem gatunku Nefilów, którzy z kolei chronią świat przed działaniem szeroko pojętych sił piekielnych. Po masie ataków na instytuty, Nowy Jork nie jest już bezpieczny i bohaterowie są zmuszeni przenieść się do rodzimego kraju Nocnych Łowców, Idrisu. Jedynym sposobem do powstrzymania Sebastiana zdaje się być użycie niebiańskiego ognia, który płynie w żyłach Jace’a. Ten wciąż walczy o kontrolę nad nim, by użyć go jako broni. Clary i jej przyjaciele są gotowi zrobić wszystko, by uratować ich świat przed zniszczeniem.

Jeżeli czytałeś książki Cassandry, to wiesz w jak przyjemny sposób kreuje swoje historie, tworzy dających się lubić bohaterów, a następnie odwraca ich losy o sto osiemdziesiąt (nie trzysta sześćdziesiąt) stopni. Pod tym względem nie zawiodła mnie w ostatnim tomie serii. Jak zwykle udało jej się mnie rozśmieszyć, a zaraz potem spowodować powódź łez. Lub niekiedy zrobić to w tym samym czasie. Czytelnicy Miasta niebiańskiego ognia, którzy są fanami Darów Anioła lub przynajmniej są na tyle ciekawi końca serii, na pewno odnajdą się w świecie Nefilów, stylu i kreacji historii, która dla mnie przynajmniej była przyjemnie znajoma, jak stary, dobry przyjaciel. Wszystko jest tak samo jak było, Dary Anioła to rozległa fabuła, ale wszystko ma tam swoje miejsce. Clare wciąż balansuje pomiędzy akcją i romansem, postacie walczą z Jonathanem Morgensternem, ale wciąż znajdują czas, by martwić się sercowymi rozterkami; może zbyt często, ale o tym później.

Miasto niebiańskiego ognia rozpoczyna się śmiercią i na kolejnych stronach trup ściele się gęsto. Następnie akcja nieco zwalnia i niemiłosiernie się ciągnie, ale z czasem autorka wplata w fabułę Darów Anioła serię Diabelskich Maszyn i nadchodzącą już The Dark Artifices. Ktoś, kto prequel opowiadający o Tessie Gray ma jeszcze przed sobą, w szóstym tomie nie ma czego szukać. W pewnym momencie dwa światy łączą się, a mnie w oku kręci się łezka, bo jestem boleśnie świadoma tego, co już było. Połączenie trzech serii i trzech postaci jakimi są Clary, Tessa i wkrótce Emma, było świadomym zabiegiem, swoistym inside joke od autorki. Cassandrze udało się zakończyć jedną serię, ale jednocześnie podtrzymać prequel i sprawić, że emocjonalnie powitałam znajome postaci ponownie. Serie Clare nigdy tak naprawdę się nie kończą. Bohaterowie już zawsze się gdzieś pojawiają, nawiązują do innych czy są czyimś wspomnieniem. To samo pisałam przy Mechanicznej księżniczce, jedna historia się kończy po to, by kolejna mogła się rozpocząć. 

Nie wszystko jest jednak piękne i sentymentalne… Po pierwsze, książka jest zdecydowanie zbyt długa. Wiem, wiem, ja też nie chcę się z nimi rozstawać. Jednak, hej!, rozwleczona do granic możliwości historia nie jest dobrym wyjściem. Zbyt dużo przestojów, niezliczenie wiele ckliwych momentów (ale ja podobno nie mam serca, więc możecie się nie zgodzić) i parę zupełnie bezcelowych rzeczy, których brak nie zaszkodziłby fabule absolutnie. Dwa, nic niewiarygodnie nieprzewidywalnego się nie stało. Ja lubię być zaskakiwana, lubię rwać włosy z głowy i w napięciu przewracać kolejne strony. Wszystko, co mogłoby spowodować zaskoczenie zostało odsunięte na bok, czytelnika nic nie boli, tętno czytelnika jest w normie i wszyscy czytelnicy są szczęśliwi. Żadnych niespodzianek. Żadnego szoku pourazowego. Trzy, seria The Dark Artifices. Kroniki Bane’a zrozumiem. Diabelskie Maszyny były rewelacyjne, tak. Pod paroma względami książki te przyprawiły mnie o szybsze bicie serca częściej niż zrobiły to Dary Anioła. Najgorsze i najlepsze zarazem jest to, w jaki sposób obie te serie się łączą. Jeśli Tessa, Jem i Will nie są Ci znani, to Brat Zachariasz w Darach Anioła pozostanie tylko Bratem Zachariaszem i nie będzie to dla Ciebie czymś wyjątkowym. Z drugiej strony jeśli czytałeś Diabelskie Maszyny, te dwa światy zazębiają się dla Ciebie wręcz idealnie i widzisz jak w mistrzowski sposób historia Nocnych Łowców trwała, trwa i będzie trwać. Ale po co kolejna seria? Po co robić coś po raz drugi bazując na tym samym? Przecież jeśli po raz kolejny, i kolejny, i kolejny będziemy dostawać to samo, straci to swoje znaczenie. Więc dlaczego? Wiem, wiem, nie odpowiadaj.

Pomimo wszystko, Miasto niebiańskiego ognia to coś, co fani chcieli dostać. I ja też. Częściowo rozminęło się to z moimi oczekiwaniami, ale nie zmienia to faktu, że zakończenie serii po tylu latach było jednocześnie przyjemne i bolesne. To tak, jakbyś dostał pudełko czekoladek i cios pięścią prosto w brzuch. Gorzki posmak pozostawiło u mnie jednak zakończenie, ale pewnie nie z powodu, o jaki mnie podejrzewasz. Clary, Jace, Simon, Isabelle, Alec, Magnus i cała reszta zasługuje na nieco inne zakończenie. Może bardziej tragiczne, może bardziej znaczące. Happily ever after tu nie pasuje… Miasto niebiańskiego ognia jako zakończenie serii jest jedną z tych książek, jakie zapamiętujesz, bo lubisz je, masz do nich sentyment tak jak ja, a po jakimś czasie chętnie do nich wracasz. Jednak powracanie wciąż do tego samego, tylko w nieco innym wydaniu jest trochę jak picie tej samej herbaty codziennie z innego kubka. Niestety, rzadko kiedy ma sens.

"Świat nie jest wcale podzielony na zwyczajnych i wyjątkowych. Każdy ma w sobie potencjał i może się taki stać. Jeśli tylko masz duszę i wolną wolę, możesz być wszystkim, robić wszystko, wybierać wszystko."

piątek, 26 grudnia 2014

Była sobie dziewczyna taka jak ja...

Jesteś młoda, ładna, utalentowana, świat niemal stoi przed Tobą otworem. Muzyka, literatura i uroki Francji nie pozwalają Ci spać, a Ty możesz jedynie podrygiwać w rytm dźwięków płynących z adaptera, okręcać się patrząc jak wiruje Twoja sukienka i śmiać się z lekkości tej chwili... a potem zejść na ziemię i odrobić pracę domową. Masz ambicje, wielkie marzenia, które czekają na ich spełnienie, a jedynym co powstrzymuje Cię przed nimi to codzienność. Szkoła, dom, rodzina, szkoła, dom, rodzina... i tak aż do znudzenia. Małe miasteczko przyprawia Cię o zawroty głowy, klaustrofobiczne uczucie karze Ci uciekać, a ludzie wokół są nudni, szarzy, mali. Zbyt mali dla Ciebie. Pragniesz życia na salonach przy jazzowej muzyce, kobiecości w pięknym wydaniu, z cygarem w ręce i w lśniącej sukience. Co jeśli ktoś dałby Ci szansę na takie życie, uwolnił od konwenansów i duszności małego miasteczka? Co ty na to? Bo wiesz, chyba nawet ja dałabym się uwieść...

Była sobie dziewczyna opowiada o szesnastoletniej Jenny, której pewnego dnia życie płata figla dając przepustkę do spełnienia najskrytszych marzeń. Jesteśmy w Londynie, jest rok 1962, świat swinguje, a mężczyźni i kobiety są zbyt piękni, by być prawdziwi. Jenny ma typowe, niezbyt ekscytujące życie, chodzi do szkoły, gra na wiolonczeli, wychowuje się w tradycyjnej rodzinie klasy średniej, która wymaga od córki bycia najlepszą i dołączenia do ideowej społeczności Oksfordu. Jenny realizuje krok po kroku cele wyznaczone przez rodziców będąc przykładnym dzieckiem, a po cichu dając sobie chwilę wytchnienia przy francuskiej muzyce, klasycznych dźwiękach, które w wyobraźni przenoszą ją do Paryża. Mając szesnaście lat i obowiązek szkolny, dziewczyna trwa w zawieszeniu i nudzie do momentu poznania Davida.

Jedna z pierwszych scen emanuje niemalże niewinnością, słodyczą i zauroczeniem wyczuwalnym w powietrzu. Jenny stoi na przystanku autobusowym, za nią budynek, z którego właśnie wyszła, miejska szkoła średnia pełna przeciętnych uczniów w przeciętnych mundurkach myślących o przeciętnych rzeczach. Nuda. Dziewczyna trzymając w ręku futerał wiolonczeli moknie w ulewnym deszczu. Nagle przed naszą Jenny zatrzymuje się ciemnoczerwony samochód, a z niego wychyla się, równie elegancki jak sam wóz, trzydziestoparoletni mężczyzna. David, bo tak ów gentlemen ma na imię, oferuje podwózkę pod dom oraz miłą rozmowę o muzyce klasycznej. Jenny speszona, ale i zaintrygowana mężczyzną podzielającym jej zainteresowania zgadza się i nieświadomie otwiera przed sobą drzwi do wielkich koncertów, sztuk teatralnych, restauracji, randek i rozmów z fascynującymi ludźmi, których tak pragnęła. David staje się jej odskocznią od codzienności, możliwością porozmawiania na tematy, o których licealni chłopcy nie są w stanie nic powiedzieć.

Była sobie dziewczyna zafascynował mnie od samej sceny z pojawieniem się Davida, a także dzięki samej jego idei. Bądź co bądź związki pomiędzy młodą dziewczyną i dojrzałym mężczyzną są zgodnie potępiane i z góry świadczą o głupocie młodocianej zakochanej oraz nieprzyzwoitości samego mężczyzny. Jenny jednak od samego początku wykazuje się dojrzałością, którą przewyższa swoje szkolne koleżanki. Zdaje się być ona uwięziona we własnym świecie, własnym życiu. Historia ta nie jest ani trochę wulgarna, jak mogłoby się zdawać, nie jest też bolesna, to film w moim odczuciu romantyczny i cudownie zajmujący. Wszystko świetnie, ale hej, pewnie zastanawiacie się jak może być on romansem? To nie tak, że jest to miłość pomiędzy nastolatką i dorosłym, wyważonym facetem. To po prostu wyższy poziom zauroczenia. To pewne uczucie pomiędzy nastoletnią dziewczyną pełną marzeń a możliwościami, przyszłością, która na nią czeka i rozrywkami, które oferuje życie. I choć to, koniec końców, nie dało jej tego, o co prosiła, to pomimo paru łez otrzymała cenną lekcję.

Co z kolei z rodzicami Jenny? Jack i Marjorie to tradycyjni, jak już powiedziałam, mieszkańcy Twickenham, przedmieść Londynu. Nie są oni zamożni czy światowi. To prości ludzie, który chcą jak najlepiej dla swojej jedynej córki, chcą być dumni z dziewczyny studiującej na Oksfordzie. Chcą chronić Jenny i jednocześnie są bardzo wymagający, choć tak naprawdę bardzo naiwni. A potem Jenny przyprowadza do domu Davida. Ten wygląda w ich oczach bardzo dobrze, nienagannie ubrany, elegancki, rozmowny i uprzejmy. Co mężczyzna taki jak on może więc widzieć w Jenny? Nie nalega on na seks, nie wykorzystuje, wciąż jedynie daje, a nic nie zabiera. Skusiła go szansa dzielenia zainteresowań, inteligentnych rozmów z młodą, otwartą na świat kobietą? David gwarantuje jej bezpieczeństwo, ciekawe podróże, dostęp do kultury, którego rodzice nie są w stanie jej zapewnić. W oczach Jacka i Marjorie ta nietypowa para jest niewinna. Wierzą, że dobrze sytuowany mężczyzna kierowany jest przez czysto platoniczne motywy. W końcu spełnia marzenia nastoletniej Jenny jedno po drugim, prawda?

Geniusz tego filmu tkwi w rozkładaniu na czynniki pierwsze relacji pomiędzy Jenny a Davidem w dokładnie przemyślanym tempie. Peter Sarsgaard zagrał atrakcyjnego, inteligentnego gentlemana, który zachowuje wobec dziewczyny stosowny dystans. Jest wiarygodny. Cieszy się towarzystwem mądrej, pięknej dziewczyny, spacerami, rozmowami, pokazywaniem nastolatce świata, którego dotąd nie znała. A ona mu na to pozwala. Pod tą czarującą maską ideału Jenny, kryje się jednak coś więcej niż dobre intencje. David ma oczywiście swoje sekrety, którymi nie zamierza się dzielić z dziewczyną i psuć pięknej iluzji, w której pozwolili sobie żyć. Po cudownym życiu w nieświadomości, prędzej czy później musi nadejść ten moment i to po prostu wszyscy wiemy. Historia Jenny jest morałem. Myślę, że nie zdradzam zbyt wiele, ale jeśli facet wydaje się być dobry i uczciwy, to w rzeczywistości pewnie nie jest ani dobry, ani uczciwy. Jeśli jednak jest, masz wielkie szczęście.

Podsumowując, jest to film o edukacji, doświadczeniach i cennych lekcjach, które dostajemy. Oryginalny tytuł mówi chyba sam za siebie - An Education. Wszyscy popełniamy błędy, uczymy się na nich, dojrzewamy. Czasami musimy upaść naprawdę nisko, żeby potem się podnieść i działać dalej. I jeszcze raz stworzyć samego siebie. Jedynym co mnie nurtuje, to to, czy Jenny tak naprawdę skończyła szczęśliwa? Skłaniam się ku odpowiedzi przeczącej, ale już nie mieszam Wam w głowach. Jeśli nie oglądaliście, to szczerze zachęcam. Jeżeli nie dla historii przypominającej nabokovską Lolitę, to dla gry wspaniałej Carey Mulligan. Dziewczyna z Gatsby'ego lśni ponownie na ekranie. Była sobie dziewczyna ma pewien wdzięk i urok, estetykę, która przykuła mnie do telewizora. To piękna ułuda, sen, który jest zbyt idealny, by być prawdziwym.

- A ty jaką szkołę skończyłeś?
- Studiowałem na uniwersytecie życia, jednak dyplom z niego nie jest chyba zbyt przydatny.

wtorek, 23 grudnia 2014

Stosik 6/2014

Zupełnie nie wiem jak to się stało, ale siadając właśnie przed klawiaturą zdałam sobie sprawę z tego, że do napisania w najbliższym czasie mam aż cztery posty. Ostatnia częstotliwość ich pojawiania się jest godna pożałowania, ale próbna matura zabrała mi nie tylko czas, ale i chęć życia, czytania, spania itd. Pierwszy z nich wskakuje już dzisiaj, następnie pojawi się recenzja jednej z poniższych książek oraz filmu, który całkowicie przypadkowo obejrzałam wczoraj i z miejsca zakochałam się w tej historii. Nie będzie to raczej stricte recenzja, a wylanie zachwytów i potok słów, które od wczoraj szukają ujścia. Mam nadzieję, że się spodoba i zmuszę Was do jego obejrzenia. Ale nie zbaczając z tematu... Na ponad dwa tygodnie teoretycznego wolnego, które mnie czeka planuję te oto pozycje. W miarę możliwości, bo zapewne tego wszystkiego w tym czasie nie przeczytam.


Od lewej Bracia Karamazow w cudownie zimowej okładce (której nie widzicie) do Wydawnictwa MG, zaczęta, lekko niepokojąca, pachnąca mrozem i rosyjską wódką. Mówcie co chcecie, ale ja z Dostojewskim tak już mam. Dalej Miasto niebiańskiego ognia Cassandry Clare, czyli pożeganie Clary i Jace'a wśród łez i szczękania zębami, jako że siódmego tomu  Darów Anioła już definitywnie nie będzie. Przede mną ostatnie sto stron, które mam ochotę odłożyć na bliżej nieokreśloną wieczność. Dzisiaj ledwo co z poczty przyniesione Drach i Kompleks Portnoya od Wydawnictwa Literackiego. Zupełnie nie wiem czego się spodziewać. Drach zaintrygował mnie dzięki przeczytanemu gdzieś w Interniecie wywiadowi z autorem, a Kompleks Portnoya to dla mnie zagadka, która w Ameryce z jakiegoś powodu wywołała zamieszanie. A ja ten powód chcę poznać. Ostatnia z nich to Panie z Cranford, czyli kolejna klasyka, która kusi mnie nie tylko piękną okładką, ale i serialem BBC, który już na mnie czeka. A Gaskell nie da się nie znać, prawda?

To jedne z moich świątecznych planów. A Wy co czytacie? Lenistwo z na kanapie z pilotem od telewizora czy z książką? Święta tuż tuż, a ja Wam życzę, żeby były udane w taki sposób, w jaki Wam się podoba. Wesołych!

piątek, 12 grudnia 2014

"Lśnienie" - King vs. Kubrick

Samotność to ciekawy temat. Dla jednych jest nagrodą, dla innych przekleństwem. Bycie sam na sam ze sobą nigdy nie jest dobre na dłuższą metę. Prędzej czy później sami się o tym przekonujemy tracąc kontakt ze światem zewnętrznym, rzeczywistością, a następnie z samym sobą. Przez długie miesiące samotność staje się torturą, najcięższą z udręk. Nie powinniśmy być sami. W końcu każdy potrzebuje kogoś obok, by nie stać się potworem dla samego siebie. Samotność sprawi jedynie, że poznamy się lepiej, niekoniecznie od tej dobrej strony. Z mroku i ciszy powstają demony.

Lśnienie to horror sam w sobie, interesująca powieść, podwójna ekranizacja, jedno z pierwszych dzieł Mistrza, aż w końcu klasyka gatunku. Opowieść uwielbiana na całym świecie, tak zwany majstersztyk, jedna z najstraszniejszych powieści amerykańskiego autora, Stephena Kinga. Bawi i straszy nas już od 1977, dałam się porwać i ja. Z Kingiem moja historia jest dość prosta. Mianowicie, zakochałam się od pierwszego wejrzenia, ba!, pierwszego przeczytania. Zaczęło się, gdy jako czternastolatka sięgnęłam po Miasteczko Salem, przyswajałam sobie tą historię kilka dni, by następnie maniakalnie, choć z należytym przestrachem w oczach, sięgać po następne książki Mistrza Grozy. A gdzie jestem dzisiaj? Dzisiaj wylądowałam w Panoramie, a teraz pozwól mi opowiedzieć Ci pewną historię. 

Lśnienie to historia Jacka Torrence’a, który pod koniec roku udaje się w góry, by tam zająć posadę dozorcy hotelu na okres zimowy. Wraz z nim wyjeżdża żona Wendy i ledwo sześcioletni syn Danny. Dla nich kilkumiesięczny pobyt z dala od cywilizacji ma być swego rodzaju terapią i pojednaniem rodziny po nieciekawych sytuacjach, które całkiem niedawno miały u nich miejsce. Zadaniem Jacka w hotelu Panorama jest utrzymanie go w jak najlepszym stanie, aż do sezonu, by mógł błyszczeć i kusić turystów swoimi walorami. Zima spędzona w całkowitym odcięciu od świata nieco przeraża Torrance’ów, lecz starają się dostrzec w wyjeździe formę wypoczynku, złapania oddechu. Jak się pewnie domyślasz po wstępie, Czytelniku, nic nie idzie zgodnie z planem.

Głównym bohaterem Lśnienia Kinga jest mężczyzna, który zdecydowanie nadużywał alkoholu, ma problemy z kontrolowaniem agresji, a i z żoną zbyt dobrze się ostatnimi czasy nie dogaduje. Wszelakie trunki sprowadziły go na samo dno, życie rodzinne, praca i kariera poleciały na łeb, na szyję. Do hotelowego życia Jacka i jego rodziny wkradają się pewne paranormalne motywy, rozpoczynając od nadzwyczaj utalentowanego Danny’ego (chłopiec potrafi bowiem czytać w myślach dzięki tzw. lśnieniu), a kończąc na wizytach dawnych lokatorów Panoramy. Stare budynki zawsze miały coś w sobie, a że ludzie lubią się bać, powstają historie o duchach. Taki oto nawiedzony hotel przedstawił nam King i był to strzał w dziesiątkę. Stephen King z typowym dla siebie gawędziarstwem rozpoczyna snuć historię Torrance’ów, która początkowo wcale nie straszna, wciąga nas wraz z nimi do Panoramy, gdzie przypadkowe stuknięcie piętro wyżej wzbudza naszą czujność, a w pustym pokoju czujemy na karku czyjś oddech. Książki Kinga nigdy nie były wybitnie łatwe w czytaniu. Początek każdej to powolne wprowadzenie w historię, stopniowe rozwijanie się akcji i budowanie napięcia w charakterystyczny sposób oraz język porządnie nasycony przekleństwami, które Stephen zręcznie wplata w wypowiedzi swoich bohaterów. Lśnienie nie było dla mnie lekturą na jeden wieczór i nie znam nikogo, dla kogo jakakolwiek książka tego autora byłaby tego typu doświadczeniem. Powoli wdrażałam się w historię morderstw, przekrętów i dziwactw Panoramy, ale także w studium szaleństwa Jacka Torrance’a. Jako miłośniczka książek Stephena, znów pokochałam klimat jego powieści, a ta długa podróż przez wspomnienia była dla mnie czystą przyjemnością.

Nie jest tajemnicą, że sam King nie polubił ekranizacji Lśnienia. Po przeczytaniu książkowej wersji czym prędzej zasiadłam przed telewizorem, by poznać i porównać historię Kubricka z oryginałem. Teraz jestem nieco bogatsza w to doświadczenie i chyba rozumiem dlaczego Stephen kręci nosem na filmowy odpowiednik. Kingowa wersja Lśnienia to opowieść o alkoholizmie, nałogu i wewnętrznych demonach. Historia, która według niektórych jest ubarwionymi wspomnieniami samego autora. Opis paranoi, bólu i smutku. Jack Torrance walczy z własnymi myślami, cytując Danny’ego – ze złą rzeczą. Koncepcja Kubricka była mniej paranormalna, a historia Jacka opierała się na szaleństwie. Szaleństwie, które doprowadza go do próby morderstwa najbliższych. Filmowa wersja Lśnienia z 1980 roku nie zyskała z początku największej grupy wielbicieli. Z czasem wiele osób przekonało się do uroku filmowego hotelu Overlook, lecz Stephen King definitywnie nie był jedną z nich. Autor stwierdził, że do ekranizacji wprowadzono zbyt wiele zmian i owszem, ta historia zdecydowanie odbiega od pierwotnej. Lśnienie Kubricka czaruje prostotą, zwyczajną tajemniczością i przerażającą muzyką, ale najbardziej urzekła, a zarazem przeraziła mnie w nim gra Jacka Nicholsona. I choć ta adaptacja spłaszczyła parę wątków i nie rzuciła mnie na kolana, to godnie oddała klimat, jeśli nie klimat Kinga, to chociażby hotelu Overlook.

Kubrick rozpoczyna widokiem górzystych terenów o wąskich i krętych drogach, po których Jack Torrance zmierza do wielkiego, zachwycającego przepychem hotelu Overlook, który u Kinga przedstawiał się jako Panorama. Następnie widzimy zdarzenia dobrze znajome z książki, aż w końcu rozmowę Danny’ego z Halloranem, czarnoskórym mężczyzną, który w sezonie jest hotelowym kucharzem. Dick Hallorann również posiada dar zwany lśnieniem, w książce jego postać miała duże znaczenie, w filmie odegrał małą, znikomą wręcz, rolę. Różnice widoczne są także w samym hotelu, w wersji Kinga baliśmy się pokoju o numerze 217, u Kubricka Danny wszedł zaś do pokoju 237. Ta zmiana nie miała żadnego wpływu na fabułę, zaszła jedynie na prośbę właściciela hotelu, w którym Lśnienie było kręcone. Nawiedzony pokój w prawdziwym hotelu mógłby wywołać zamieszanie wśród klientów, a pokój 237 był neutralny, gdyż w budynku go nie było. Kolejnym elementem jest przemiana Jacka. W książce stopniowo popada w fascynację hotelem odnajdując coraz to nowsze wycinki prasowe, w filmie z kolei jego przemiana następuje szybko i niespodziewanie. Jack Torrance w powieści Kinga zakrawa nawet na postać pozytywną, pomimo, że jest opętany przez hotel, odzyskuje resztki świadomości, by ratować syna, którego szczerze kocha. W filmie staje się on po prostu potworem, definicją zła, na której Kubrick opiera swoje dzieło. Niektóre elementy są jednak groteskowe, a niekiedy nawet przerysowane. U Kinga straszą nas wycięte z żywopłotu zwierzęta, które na oczach Jacka ożywają, u Kubricka ich rolę pełni labirynt, który można odczytywać na wiele sposobów, bo kto z niego wyjdzie jest zwycięzcą, a komu się to nie uda…

Kubrick pozostaje w konwencji horroru, rzeczy dzieją się nagle, zwykle chaotycznie, jest zło i dobro, nie ma niczego pomiędzy. Wymaga od widza ciągłego domyślania się, dopowiadania sobie niektórych rzeczy i interpretowania zjawisk, na które odpowiedzi jest niezliczenie wiele, co bądź co bądź może doprowadzić do błędu. Kubrick pokazuje nam zjawy, zło i obłęd, ale nie tłumaczy skąd się one wzięły. Tym bardziej zabija nam ćwieka zakończeniem, które pozostawia chyba najwięcej pytań bez odpowiedzi. Przypadło mi ono do gustu, u Kinga sielankowa scena końcowa wyrwała mnie całkowicie z klimatu Lśnienia, filmowa jej wersja pozostawiła zaś we mnie przyjemne uczucie zagadki. Hotel Overlook może stać niewzruszenie aż do maja, następnie przyjmie nowych gości, nowych dozorców, którzy podzielą los poprzednich, los Jacka Torrance’a.

Stephen King przedstawił nam horror o lekkim zabarwieniu psychologicznym i niejednoznacznego bohatera, który stał się ofiarą. Kubrick za zadanie obrał sobie stworzenie horroru najklasyczniejszego z klasycznych. Muzyka, kamera i tajemnicze zakończenie. Klasyka. Choć w porównaniu z książką może nie zachwycać, to nie bez powodu wpisał się na listę dzieł wielkich, ponadczasowych. Lśnienie z genialnym Jackiem Nicholsonem zapadło w pamięci i myślę, że o to właśnie chodziło. Czy ktoś wie co naprawdę stało się w hotelu Overlook? Duchy, obłęd czy choroba więzienna, którą nam sugerowano? Przekaz jest jednak prosty, zarówno King, jak i Kubrick ukazali, że największym złem na świecie jest człowiek. To siebie powinniśmy się najbardziej obawiać. Lśnienie to studium ludzkiej psychiki, która nie wiadomo jak silna może zawieść, i która słaba, może przejść wielką przemianę.

wtorek, 2 grudnia 2014

Podsumowanie - listopad '14

Nie będę tu pierwsza, jeśli powiem, że listopad minął szybko. Szybko, bezboleśnie i bądź co bądź nawet przyjemnie. Mam wrażenie, że ledwo dwa tygodnie, a nie miesiąc temu wracałam obładowana książkami z Krakowa. Ale mniejsza o to. Dokładnie miesiąc temu w poprzednim podsumowaniu pisałam Wam o tym, jakim świątecznym freakiem jest i jak bardzo wyczekuję już tej, przez jednych kochanej, a przez drugich znienawidzonej, zimy. Początkiem miesiąca zaopatrzyłam się w nowiutki, błyszczący kubek ze świątecznym motywem. Wiecie, choinki, światełka, jemioła i pierniczki, te klimaty. Sezon świątecznych piosenek także ruszył pełną parą, ale 1 grudnia ma to do siebie, że radia zmieniają nieco playlisty i tego dnia po raz pierwszy dane było mi usłyszeć Snow Is Falling Shakina Stevensa, który to od zawsze jest z tą piosenką moim wyznacznikiem świąt.

Najbardziej spektakularnym (choć trochę nie do końca) momentem listopada były katowickie Targi Książki. Targi jak łatwo się domyślić, dotyczyły książek. Ale, ale! Poza nimi naoglądałam się nieco sprzętu sportowego, który pasował tam jak pięść do nosa. Stanowiska w tym roku nie zajęły nawet większości płyty i całość można było spokojnie i dokładnie obejrzeć w jakieś dwadzieścia minut. Nie ma tego złego, co by na dobre nie wyszło. Na trzygodzinną podróż do Katowic targnęła się Monika z bloga Na zimowy i letni wieczorek i tak się ułożyło, że i targi, i spotkanie blogerów odwiedziłyśmy razem. To drugie było krótko mówiąc świetne, brawa za organizację i przyjemną atmosferę. Śląscy blogerzy książkowi spisali się rewelacyjnie. Co do samych targów, wzrok mój przykuły nieliczne stanowiska wydawnictw takich jak Nasza Księgarnia, gdzie zdobyłam wyczekiwanego Posłańca Markusa Zusaka, Sonia Draga, ale także stanowisko Książki w mieście, gdzie wzbogaciłam się o taki oto kubek, który widzicie u góry. Cóż, żadne targi nie są tak imponujące jak te w Krakowie, ale i z takich mini atrakcji można coś fajnego wynieść. Teraz czas na Wrocław!

Oprócz takich czysto targowych spotkań, miałam okazję zaczaić się na Włodka i Karola z Lekko Stronniczy, którzy podpisywali swoją książkę 13 listopada w Matrasie w Silesii. Książkę mam, podpisy są i nawet parę zdjęć. Na blogu natomiast oprócz recenzji książek pojawiały się posty o serialu, który całkiem niedawno zawrócił mi w głowie. Mowa o American Horror Story. W listopadzie pojawiły się wpisy o dwóch pierwszych sezonach, Murder House [link] oraz Asylum [link]. A książkowo wyglądało to tak:
  1. Mistrz i Małgorzata, Michaił Bułhakow [link]
  2. Sklepy cynamonowe, Bruno Schulz [link]
  3. Emancypantki, Bolesław Prus [link]
  4. Półbrat, Lars Saabye Christensen [link]
Grudzień to idealny miesiąc na zakopanie się pod kocem z dobrą książką i kubkiem ciepłej kawy czy też herbaty. Powtarzam schemat, ale kto z nas tego nie lubi? Tego też Wam życzę. I nie dajcie się zwariować gorączce zakupów podczas kupowania świątecznych prezentów.  Na ten miesiąc i Wam, i sobie życzę spokoju, dobrej lektury i trafionych prezentów.

A czysto informacyjnie: od 1 grudnia Ja subiektywnie jest także na Facebooku [zapraszam - link], a tam nowe posty, stosy książek, premiery i zapowiedzi, wszystko oczywiście zależne od mojego wolnego czasu. Na blogu wprowadziłam także komentarze Disqus, które ufam, że będą dla mnie wygodniejsze. Zobaczymy, spróbować zawsze można.

___________________________________________________________________________________
Przeczytam tyle, ile mam wzrostu + 19,8 cm, więc = 120,6 cm z 157 cm.